Thông điệp từ hiệu trưởng

Đối với chúng ta
Dường như chúng ta chỉ vừa mới tới điểm bắt đầu của tương lai.

Vào mùa hè năm 1956, gần một thập kỷ sau khi máy tính ra đời, những nhà tiên phong trong lĩnh vực khoa học máy tính tại Đại học Dartmouth đã sáng tạo ra thuật ngữ trí tuệ nhân tạo (AI). Rất nhanh chóng, các nhà nghiên cứu đã nhận ra sẽ tốn một lượng thông tin bất tận để dạy được những thường thức mà một đứa trẻ sơ sinh học được.

Bước ngoặt đầu tiên xảy ra vào năm 1972, khi Alan Kay cho ra đời ý tưởng về máy tính Dynabook cho trẻ em, cùng với đó là khái niệm máy tính cá nhân (Pesonal Computing). Hiện tại ta đã biết được trong tương lai máy tính trông như thế nào. Luận văn từng bị coi là khoa học viễn tưởng, nay đã trở thành hiện thực và được quảng cáo là nhờ có sự phát triển nhanh chóng của công nghệ bán dẫn và vi mạch. Cụ thể hơn, thành công to lớn của Apple II vào năm 1977 đã sản sinh ra ngành công nghiệp máy tính mới trên toàn thế giới, và Microsoft Corporation – công ty độc chiếm hệ thống vận hành máy tính, đã trở thành doanh nghiệp chủ chốt đa quốc gia.

Vào những năm 1980, khi máy tính cá nhân tràn ngập ở văn phòng và nhà ở trên khắp thế giới, loài người bắt đầu sử dụng đường truyền điện thoại để giao tiếp với nhau. Năm 1989, World Wide Web được đưa ra bởi Viện nghiên cứu hạt nhân Châu Âu đặt tại Thụy Sĩ. Với WWW, mọi người bắt đầu đăng đủ loại thông tin lên mạng. Đây là sự khởi đầu của số hóa thông tin. Cùng lúc đó, Digital Hollywood ra đời tại Tokyo.

Một mặt khác, xu hướng đồ họa 3D real-time bắt đầu bởi Silicon Graphics, đã ngay lập tức được ứng dụng vào các thiết bị chơi game gia đình như Play Station. Việc này đã dẫn đến sự phát triển nhanh chóng của các con chip đồ họa tương ứng. Hàng trăm triệu máy chơi điện tử cầm tay đã hào phóng đầu tư vào công nghệ tiên tiến, từ đó đã sản sinh ra những kỳ lân như NVIDIA. Chúng ta đã nhận ra niềm vui thích khi đắm mình vào 3DCG.

Cuối những năm 1990, đủ hình thức kinh doanh sử dụng internet đã được sinh ra, và “.com” bùng nổ. Từ trung tâm của internet – Thung lũng Silicon, các công ty như Yahoo!, Google, eBay phát triển. Nhà sáng lập của Apple, Steve Jobs đã quay về với công ty được cho là sẽ biến mất, và tiến hành chiến dịch “Think Different” trên khắp thế giới. iMac và Ipod trở thành hit lớn. Vào năm 2007, iPhone được giới thiệu với thế giới. Mọi người bị cuốn vào chụp ảnh tự sướng và các trang mạng xã hội, còn Amazon là nơi để mua sắm. Thế giới lý tưởng của máy tính cá nhân, nơi tất cả mọi người trên thế giới mang bên mình một siêu máy tính kết nối mạng, đã trở thành hiện thực với điện thoại thông minh.

Nghiên cứu và phát triển AI từng bị trì hoãn một thời gian dài, nhưng một sự bứt phá có tính lịch sử đã diễn ra khi số lượng lớn bảng GPU được phát triển phục vụ cho việc kết nối với đồ họa máy tính thời gian thực. Thế giới vốn có thể tổn tại trên lý thuyết nhưng bất khả thi trên thực tế, nay đột nhiên có thể tính toán được. Sự bùng nổ của deep learning diễn ra vào năm 2012. Kẻ nuốt chửng mọi kỷ lục, Go AI được đào tạo với một tốc độ mà không loài người nào có thể bì kịp, đã đánh bại nhà vô địch thế giới.

Từ lúc đó, mọi sự tập trung chú ý được giao cho số lượng và chất lượng của dữ liệu đào tạo tải vào AI. Để có ích với tất cả mọi người, AI cần biết một lượng thông tin khổng lồ. Những thông tin đó bao gồm ngôn ngữ lập trình, ký tự, hình ảnh, âm thanh và video trong “đám mây” mà loài người trên toàn thế giới đã tải lên internet trong suốt vài chục thập kỷ. Có thể coi như toàn nhân loại đã lao động ngày đêm, đêm ngày để đem đến singularity. Chúng ta đã tạo ra dữ liệu mô hình ngôn ngữ khổng lồ. Chính vì thể, rất hiển nhiên nếu trong đó bao gồm lỗi sai, lời nói dối và ác ý. Rồi những robot vận hành dựa trên những dữ liệu cơ bản được nghiên cứu cẩn thận này, sẽ hành động như đối tác của chúng ta, trung thành với Bộ nguyên tắc đạo đức của robot. Ứng dụng của AI tạo sinh mới chỉ vừa bắt đầu.

Hiện nay, chúng ta học tập ngôn ngữ từ sớm và sử dụng nó để suy nghĩ. Giờ đây khi chúng ta có chữ viết, ta có thể bày tỏ suy nghĩ của mình bằng cách viết ra. Dĩ nhiên, chúng ta cũng biến những suy nghĩ của mình thành hình ảnh, âm nhạc, điêu khắc và khiêu vũ. Cùng một cách thức đó, AI có thể trả lời câu hỏi của chúng ta không chỉ bằng chữ viết, mà còn bằng hình ảnh, video, âm nhạc, mô hình 3D, ngôn ngữ lập trình v.v; giống như cách con người thực hiện vậy. Dường như cuối cùng AI cũng đạt đến mức độ xứng đáng được gọi là AI.

Hiển nhiên, giáo dục khai phóng, cổ đại và hiện đại sẽ giúp chúng ta đặt những câu hỏi hay hơn về AI. Bằng khả năng tối ưu hóa cá nhân của AI, chúng sẽ là những giáo viên tốt nhất, và tốc độ học tập sẽ tăng lên nhanh chóng. Trong thế giới chúng ta xây dựng cùng AI, chúng ta sẽ phát triển rất nhiều nền văn hóa, và tổng hợp của những nền văn hóa này sẽ tạo nên hình ảnh mới của nhân loại và xã hội.

Dung lượng bộ nhớ khổng lồ cùng tốc độ tính toán vượt xa tầm hiểu biết nhân loại của máy tính hiện đại, sẽ giúp mọi sự mô phỏng trở thành có thể và đóng góp vào sự phát triển của khoa học kỹ thuật. Đương nhiên là nhờ vào máy tính mà chúng ta có thể phát triển vắc xin chống lại vi rút corona chỉ trong vòng vài tháng. Công ty Space X của Elon Musk kết hợp sự khéo léo của các kỹ sư nhân loại với khoa học máy tính để chế tạo ra tên lửa một cách hiệu quả. Đây là bước đầu tiên trên con đường nhận ra nhiệm vụ cao quý của loài người là mở rộng chỗ đứng xã hội ra ngoài vũ trụ. Nhân loại đang bước trên con đường trở thành sinh vật đa hành tinh. Và AI sẽ ở bên chúng ta.

Rất nhiều tác vụ của thế kỷ 20 sẽ được AI thực hiện hiệu quả hơn, và chúng ta sẽ có nhiều thời gian cho cuộc phiêu lưu của mình hơn. Máy tính sẽ vượt qua bài kiểm tra turing bất kỳ lúc nào, ở bất kỳ đâu trong khoảng 80 năm từ khi nó được sinh ra. Chúng ta chỉ vừa mới đứng ở điểm bắt đầu của thế giới AI sắp tới. Như các nhà khoa học đã tiên đoán, công nghệ sẽ tiếp tục phát triển theo cấp số nhân. Singularity sẽ trở thành chuyện trong quá khứ, công nghệ tiên tiến nhan nhản khắp nơi sẽ mở rộng khoảng cách và càng khiến xã hội loài người thêm bối rối. Tuy nhiên, cuộc sống của chúng ta sẽ tiếp tục di chuyển trên trục thời gian. Nếu có thể, chúng ta không muốn cuộc sống của mình bị kéo xuống, mà muốn tiếp tục thử thách bản thân mình. Khi đó, việc học tập sẽ soi sáng con đường của ta.

AI đã vượt qua trí tuệ của con người, robot được AI đó điều khiển, sẽ không ngừng ngụp lặn trong không gian thông tin và di chuyển liên hành tinh. Cuối cùng, chúng ta đã có đủ “diễn viên” điển hình của thế kỷ 21. Hãy bắt đầu tương lai mới cùng tâm trạng hân hoan vì được sống trong thời đại có những thay đổi tuyệt vời nhất của lịch sử nhân loại!

Tháng 4/2023
Hiệu trưởng Đại học Digital Hollywood
Tomoyuki Sugiyama